“ႏွစ္သစ္ကူး ဓမၼလက္ေဆာင္”

မနက္ျဖန္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာတို႔၏ ႏွစ္ေဟာင္းကုန္၍ ႏွစ္သစ္သိုု႔ ကူးေျပာင္းေတာ့မည္ျဖစ္ေပသည္။ ႏွစ္ေဟာင္းက အညစ္အေၾကးမ်ားကို ႏွစ္သစ္သို႔ မပါေစရန္အလို႔ငွာ အတာေရျဖင့္ “အၾကိဳ, အက်, အၾကတ္, အတက္”ဟူ၍ ေလး ရက္တိုင္းတိုင္း သၾကၤန္ေရျဖင့္ ေဆးေၾကာခဲ့ၾကေလျပီ။ ေမာ္လျမိဳင္စေသာ အခ်ိဳ႕အရပ္ မ်ားဆိုလွ်င္ ႏွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန႔ အပါအ၀င္ ငါးရက္ၾကာမွ်ပင္ ခႏၶာကိုယ္မွ အညစ္အေၾကးမ်ား ကင္းစင္ ေစရန္ အလို႔ငွာ သၾကၤန္ေရျဖင့္ ေဆးေၾကာၾကေလသည္။ ထိုသို႔ေဆး ေၾကာသျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အညစ္ အေၾကးမ်ား ကင္းစင္ႏိုင္ပါေပသည္။ ထိုသုိ႔ျပဳလုပ္ျခင္းကို ရုပ္ကိုျပဳျပင္အလွဆင္သည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါေပသည္။ သို႔ေသာ္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရွိေသာ ေလာဘ (တပ္မက္ျခင္း) ေဒါသ (အမ်က္ထြက္ျခင္း) ေမာဟ(အေကာင္းအဆိုးကို ခြဲျခား၍ မသိျခင္း) မာန(ေထာင္လႊား ျခင္း) ထိနမိႏၵ (ငိုက္ျမည္း ျခင္း၊ထိုင္းမွိဳင္းျခင္း) မိစၦာဒိ႒ိ(အယူမွားျခင္း) ၀ိစိကိစၦာ (ဘုရားတရားသံဃာဟူေသာ ရတနာသံုးပါးတရားတို႔၌ ယံုမွား ျခင္း)ဥဒၶစၥ(စိတ္ပ့်ံလြင့္ျခင္း) အဟိရိက (အရွက္မရွိျခင္း) အေနာတၱပၸ (အေၾကာက္ တရားမရွိျခင္း)ဟူေသာ ကိေလသာ(စိတ္ကို ပူေလာင္ေစတတ္ ႏွိ္ပ္စက္တတ္ေသာတရား) တရားမ်ားကို စင္ၾကယ္ေစႏိုင္ရန္အတြက္ ရိုးရိုးေရျဖင့္ ေဆးေၾကာျခင္းျဖင့္ စိတ္ကို မစင္ၾကယ္ေစႏိုင္ပါ၊ ထိုကိေလသာတရား မ်ားကို စင္ၾကယ္ေစ၇န္ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းသည္ကား ျမတ္ဗုဒၶေဟာ ၾကားေတာ္မူေသာ ဓမၼေရစင္ျဖင့္ သြန္းေလာင္းမွသာလွ်င္ စင္ၾကယ္ေစႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။ ဓမၼေရစင္ျဖင့္ သြန္းေလာင္းျခင္းဟူသည္ကား အလွဴေပးျခင္း သီလေဆာင္တည္ျခင္း သမထဘာ၀နာ ၀ိပႆနာဘာ၀နာ အလုပ္တို႔ကို ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ပင္ျဖစ္ေပသည္။ အလွဴေပးျခင္း သီလေဆာက္တည္ျခင္းဟူသည္ကို လူတိုင္းနား လည္ၾကသည္။ သမထဘာ၀နာႏွင့္ ၀ိပႆနာဘာ၀နာဟူေသာ ေ၀ါဟာရတို႔ကို လူတိုင္းနာမလည္ၾကေပ။ သမထ ဘာ၀နာပြားမ်ားျခင္းဟူသည္ကား မိမိတို႔၏ စိ္တ္ကို နီ၀ရဏတရား (၆)ပါး(ေလာဘ ေဒါသ ထိနမိဒၶ ဥဒၶစၥကုကၠဳစၥ ၀ိစိကိစၦာ အ၀ိဇၨာ)တို႔မွ ကင္းရွင္းေစရန္အလို႔ငွာ သမထကမၼ႒ာန္းေလးဆယ္မွ ကမၼ႒ာန္းတစ္ခုခုကို စီးျဖန္းျခင္းျဖင့္ နီ၀ရဏတရားတို႔ကို ေခတၱ ျငိမ္းေအးေစႏိုင္သည္။ စိတ္တည္ၾကည္မွဳရရွိေစရန္ စိတ္ျငိမ္းမွဳ ရရွိေစ၇န္ သမာဓိ ရရွိေစရန္အလို႔ငွာ အမ်ားအားျဖင့္ အာနာပါနကမၼ႒ာန္း (၀င္ေလထြက္ေလ)ကို ရွဳမွတ္ၾကသည္။ နီ၀ရဏတရား တို႔ကို မိမိတို႔၏ စိတ္မွာ မကိန္းေအာင္းေစရန္ ၀င္ေလ ထြက္ေလကို အျမဲမျပတ္ရွဳမွတ္ ပြားမ်ားျခင္းကို သမထ ဘာ၀နာ ရွဳမွတ္ပြားမ်ားျခင္းဟုေခၚပါသည္။ သမထဘာ၀နာသည္ကား ကိေလသာတရား နီ၀ရဏတရားတို႔ကို ထာ၀ရမျငိမ္းခ်မ္းေစပါ။ ယာယီမွ်သာ ျငိမ္းေအးေစႏိုင္ပါသည္။ ၀ိပႆနာဘာ၀နာသည္သာ ကိေလသာတရား တို႔ကို ထာ၀ရျငိမ္းေအးေစႏိုင္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္သျဖင့္ အာနာပါန(၀င္ေလထြက္ေလ)ဟူေသာ သမထဘာ၀နာကို သမာဓိရရံု (၁၅)မိနစ္ေလာက္သာ ရွဳမွတ္ပြားမ်ား၍ ၀ိပႆနာဘာ၀နာဘက္သို႔ ကူးေျပာင္းရမည္ျဖစ္ေလသည္။
၀ိပႆနာဘာ၀နာဟူသည္ မိမိခႏၶာကိုယ္ကို ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ မိမိခႏၶာကိုယ္၏ အျဖစ္ အပ်က္တို႔ကို အျမဲမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းကို ၀ိပႆနာဘာ၀နာပြားမ်ားသည္ဟု ေခၚဆိုပါသည္။ ခ်ဲ႕၍ဆိုရေသာ္ တစ္ခါတစ္ရံ မိမိခႏၶာကိုယ္က ယားမွဳေ၀ဒနာေလးျပေကာင္းျပလိမ့္မည္။ ထိုယားမွဳေ၀ဒနာေလး၏ ျဖစ္မွဳပ်က္မွဳ ကို အာရံုတစ္ပါးစိတ္မသြားဘဲ ေစာင့္ၾကည့္ေပးေနရံုပင္ျဖစ္ေလသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ နာမွဳေ၀ဒနာေလးျဖစ္ ေပၚလာလိမ့္မည္။ ထိုနာမွဳေ၀ဒနာေလး၏ ျဖစ္မွဳ ပ်က္မွဳကို အျမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေပးေနရမည္ျဖစ္ေပသည္။ ျမင္းေသာအရာတိုင္း ၾကားေသာအရာတိုင္း နံေသာအရာတိုင္ လွ်က္ေသာအရာတိုင္း ေတြ႔ထိေသာအရာတိုင္း ေတြးေတာေသာအရာတိုင္း၏ ျဖစ္မွဳ ပ်က္မွဳေလးကို အျမဲမျပတ္ ရွဳမွတ္ပြားမ်ားေပးပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ မိမိတို႔၏ သႏၱာန္တြင္ ေဒါသစိတ္ျဖစ္လွ်င္ ျဖစ္မည္၊ တစ္ခါတစ္ရံ ေလာဘစိတ္ျဖစ္လွ်င္ ျဖစ္မည္၊ ျဖစ္ေပၚလာတိုင္း စိတ္တိုင္း၏ ျဖစ္မွဳ ပ်က္မွဳကို အျမဲမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ေပးပါ၊ အရွဳခံျဖစ္ေသာ ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ အရွဳဥာဏ္ျဖစ္ေသာ ၀ိပႆနာဥာဏ္အၾကား (၀ိပႆနာဥာဏ္ဟူသည္ကား သမၼာဒိ႒ိ သမၼာသကၤပၸ သမၼာ၀ါယာမ သမၼာသတိ သမၼာသမာဓိတို႔ကို ဆိုလိုသည္။) ကိေလသာၾကားမခိုေစမူ၍ အျမဲမျပတ္ပြတ္တိုက္ေပး ရမည္ျဖစ္ေပသည္။ ထိုသို႔ ကိေလသာၾကားမခိုေစမူ၍ ပြတ္တိုက္ေပးလွ်င္ ရွဳမွတ္ေပးလွ်င္ နိဗၺာန္ဆိုဟုေခၚဆိုေသာ တရားထူးကို မိမိတို႔သည္ မုခ်မေသြ မ်က္ေမွာက္ျပဳရမည္မွာ ဧကန္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ေလာကဥပမာေဆာင္ရေသာ္ကား ၀ါးႏွစ္ လံုးကို ပြတ္တိုက္ပါမ်ားလွ်င္ မီးထြက္သကဲ့သို႔ ထိုအတူပင္ အရွဳခံျဖစ္ေသာ ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ အရွဳဥာဏ္ျဖစ္ေသာ ၀ိပႆနာဥာဏ္တို႔ကို အျမဲမျပတ္ ပြတ္တိုက္ ေပးလွ်င္ကား ေသခ်ာေပါက္နိဗၺာန္ေပၚလာမည္ျဖစ္ေပသည္။ နိဗၺာန္ကုိ အာရံုငါးပါးႏွင့္ မသိႏိုင္ရံုကာမွ်ျဖင့္ နိဗၺာန္သည္ ဘာမွ်မရွိဟုဆိုျခင္းသည္ မ်က္စိမျမင္သူသည္ အလင္း ေရာင္ကို မျမင္ရံုကာမွ်ျဖင့္ အလင္းေရာင္မရွိပါဟု ဆိုျခင္းကဲ့သို႔ ယုတၱိမတန္ပါေခ်။ နိဗၺာန္ကို ဤလက္ရွိဘ၀ တြင္ပင္ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္သည္။ ဗုဒၶဘာသာသည္ ငွင္း၏ အဆံုးစြန္ေသာ ပန္းတိုင္သို႔ ေနာင္တမလြန္ဘ၀၌သာ ေရာက္ႏိုင္သည္ဟုမဆိုပါ။ နိဗၺာန္ကို ဤဘ၀တြင္ပင္ ခႏၶာကိုယ္အၾကြင္းအက်န္ရွိလွ်က္ သိျမင္ရျခင္းကို သဥပါဒိ- ေသသနိဗၺာန္ဟုေခၚ၏။ ရဟႏၱာတစ္ပါးသည္ ပရိနိဗၺာန္စံ၍ ခႏၶာကိုယ္ပ်က္ေၾကြသြားေသာအခါ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တည္ရွိျခင္းမရွိေတာ့ဘဲ ဆက္လက္ခံစားရသည့္ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကို အႏုပါဒိေသသနိဗၺာန္ဟု ေခၚ၏။ ထိုနိဗၺာန္ ေပၚလာလွ်င္ကား စိတ္အတြင္းမွာရွိေသာ ကိေလသာတို႔သည္လည္း ကင္းေ၀းစင္ၾကယ္သြားၾက မည္ျဖစ္ေပ သည္။ ဤသည္ပင္ စိတ္အညစ္အေၾကးေတြကို ေဆးေၾကာသည္ဟုေခၚဆိုႏိုင္ပါေပ၏။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေသာ္ ကား ျမန္မာတို႔၏ ႏွစ္သစ္တြင္ ကိုယ္၏အညစ္အေၾကးကို ေဆးေၾကာရံုျဖင့္ အားရတင္းတိမ္မေနမူ၍ စိတ္ အညစ္အေၾကး ကိေလသာအညစ္အေၾကးတို႔ကိုလည္း ဓမၼေရစင္ျဖင့္ ေဆးေၾကာၾကပါဟူ၍ တိုက္တြန္းလွ်က္ မိမိ၏ “ႏွစ္သစ္ကူး ဓမၼလက္ေဆာင္”ေဆာင္းပါးကို ေအာက္ပါလကၤာ ေဆာင္ပုဒ္ျဖင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ရေပသည္။

“စိတ္ကိုျပဳျပင္ အလွဆင္”
ေနထြက္ေန၀င္ ကိုးဂုဏ္ရွင္ ေန႔စဥ္ရွိခိုးမယ္၊
အနႏၱငါး ဂုဏ္ေတာ္မ်ား ညြတ္တြားကန္ေတာ့မယ္၊
မ်က္ႏွာသစ္လွ်င္ ေရကိုျမင္ ျမင္စဥ္ေမတၱာပြားပါ့မယ္၊
သစ္ရင္းသစ္ရင္း ပ်က္ယိုယြင္း ရုပ္ဆင္းသတိထားပါ့မယ္၊
တန္းတူေတြ႔လွ်င္ ေမတၱာ၀င္ မ၀င္ႏိုင္ကျပိဳင္တတ္တယ္၊
ျပိဳင္မယ့္အစား ေမတၱာပြား စိတ္ထားျပဳျပင္ေျပာင္းပါ့မယ္၊
ကိုယ့္ေအာက္ေတြ႔လွ်င္ ကရုဏာ၀င္ မ၀င္ႏိုင္က ႏိုင္တတ္တယ္၊
ႏိုင္မဲ့အစား ကရုဏာပြား စိတ္ထားျပဳျပင္ေျပာင္းပါ့မယ္၊
ကိုယ့္ထက္သာလွ်င္ မုဒိတာ၀င္ မ၀င္ဣႆာရိုင္တတ္တယ္၊
ရိုင္မဲ့အစား မုဒိတာပြား စိတ္ထားျပဳျပင္ေျပာင္းပါ့မယ္၊
သေဗၺသတၱာ သူသူငါ ကံသာမူလရွိၾကတယ္၊
သံသရာနယ္ ခ်ာခ်ာလည္ အတၱပယ္မွ ျငိမ္းလိမ့္မယ္၊
စိတ္ကိုလဲျပင္ ရုပ္လဲျပင္ ျပင္ဆင္တိုင္းရ ျပဳတိုင္းလွ သုခနိဗၺာန္တိုင္လိမ့္မယ္၊
ရုပ္ကိိုသာျပင္ နာမ္မျပင္ ရုပ္သြင္မလွ နာမ္မလွ၊
နာမ္ကိုသာျပင္ ရုပ္မျပင္ နာမ္စဥ္လဲလွ ရုပ္လဲလွ၊
နာမ္ဓာတ္ေပၚတြင္ ဥာဏ္ဓာတ္တင္ လိုလွ်င္ခဏနိဗၺာန္ရ။(မစိုးရိမ္းဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး)

“ယခုႏွစ္သစ္မွသည္ ေနာင္ႏွစ္သစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မိမိ၏ ဓမၼမိတ္ေဆြအားလံုး က်န္းမာခ်မ္းသာၾကကာ
ရုပ္နာမ္ႏွစ္မ်ိဳးကို စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာႏိုင္ေသာ သူေတာ္စင္မ်ား ျဖစ္ၾကပါေစကုန္သတည္း”
အရွင္ဇ၀န